کفارت ظهار:

مسئله 167◄ 1- آزاد نمودن برده‌ی سالم است.

مسئله 168◄ اگر جنسِ منفعت دهنده‌ی برده فوت‌شده باشد؛ مثلاً کور باشد و یا دودستش قطع‌شده باشد و یا دو انگشت ابهامش قطع‌شده باشد و یا یک‌پا و یک دست از یک‌جهت قطع‌شده باشد و یا مدبّر باشد و یا مکاتبی باشد که بعضی از قیمت خود را ادا کرده باشد و نصف بنده‌ی مشترک را اول آزاد کند و نصف دیگر را بعد از ضمانت آزاد کند و یا نصف بنده خود را آزاد کند و نصف دیگر را بعد از نزدیکی با زنش آزاد کند، در این صورت‌های مذکوره نمی‌تواند از کفارت محسوب باشد.

مسئله 169◄ 2- اگر از آزاد کردن بنده عاجز باشد پس بر وی واجب است که دو ماه کامل پشت سر هم روزه بگیرد و آن دو ماه نباید رمضان و ایام منهیه باشد.

دلیل:

آیات 2 تا 4 سوره‌ی مجادله، قبلاً بیان‌شده است.

روزه‌ی رمضان مستقلاً بر وی فرض است و با قرار دادن آن به‌عنوان کفارت، یکی از واجب‌های الله ﷻ را باطل نموده است.

ایام منهیه: روزهایی که در آن روزه گرفتن حرام است، پس نمی‌تواند واجب کامل خود را اداء نماید. (الهدایه ج2ص268)

مسئله 170◄ اگر در بین روزه گرفتن یک روز افطار کند و روزه نگیرد، باید از اول شروع نماید.

دلیل:

آنچه در قرآن ذکرشده متتابعین یعنی پی‌درپی بودن را شرط کرده است. (سوره مجادله /2/3/4)

مسئله 171◄ اگر در شب در مدت این دو ماه با زنش عمداً نزدیکی نماید، روزه‌ی کفارت را باید از اول شروع نماید.

دلیل:

قرآن کریم عدم مساس را در زمان کفارت روزه شرط کرده است. (المجادله/2و3و4)

مسئله 172◄ اگر در روز نزدیکی نماید، چه عمدی و چه غیرعمدی، باید روزه را از اول شروع نماید.

دلیل:

زیرا کفارت واجب بر وی این است که دو ماه روزه بگیرد درحالی‌که در خلال آن دو ماه نزدیکی نباشد. (المبسوط للسرخسی ج3ص84)

مسئله 173◄ 3- اگر از روزه گرفتن عاجز باشد، پس بر وی واجب است که به شصت مسکین طعام دهد.

مسئله 174◄ به هر مسکین به مقدار یک فطریه یا قیمت فطریه را بدهد.

مسئله 175◄ اگر به مساکین صبحانه و شام دهد و آنان را سیر نماید، از کفارت کفایت می‌کند.

دلیل:

زیرا مساکین با این عمل نیاز خود را برطرف می‌کنند. (المبسوط للسرخسی ج7ص15)

زیرا مذکور در قرآن، اطعام یعنی غذا دادن است. (المبسوط للسرخسی ج7ص15)

مسئله 176◄ اگر یک من گندم برای هر مسکین دهد کفایت می‌کند.

مسئله 177◄ اگر دو من جو یا خرما دهد نیز کفایت می‌کند.

دلیل:

زیرا مقصود که همان اطعام باشد با این کار حاصل می‌شود. (الهدایه ج2ص268)

مسئله 178◄ اگر به یک مسکین به مدت دو ماه این‌چنین کند، کفایت می‌کند.

مسئله 179◄ اگر به‌یک‌باره به مقدار شصت مسکین به یک نفر طعام دهد، از کفّارتش کفایت نمی‌کند.

دلیل:

زیرا مقصود از «کفارت دادن» رفع نیاز مسکین می‌باشد و نیاز وی برای غذا هرروز تجدید می‌شود و با یک‌بار در روز نمی‌تواند همه‌ی غذا را مصرف کند. (الهدایه ج2ص269)