زنان و جماعت

يَانِسَاءَ النَّبِيِّ لَسْتُنَّ كَأَحَدٍ مِنَ النِّسَاءِ إِنِ اتَّقَيْتُنَّ فَلَا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَيَطْمَعَ الَّذِي فِي قَلْبِهِ مَرَضٌ وَقُلْنَ قَوْلًا مَعْرُوفًا (32) وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الْأُولَى وَأَقِمْنَ الصَّلَاةَ وَآتِينَ الزَّكَاةَ وَأَطِعْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا (33) وَاذْكُرْنَ مَا يُتْلَى فِي بُيُوتِكُنَّ مِنْ آيَاتِ اللَّهِ وَالْحِكْمَةِ إِنَّ اللَّهَ كَانَ لَطِيفًا خَبِيرًا (34)[1]

ای زنان پیامبر شما همانند هیچ‌یک از زنان نیستید [و برتر و مسئول‌ترید]، اگر تقوا پیشه کنید پس در سخن نرمی نکنید که فرد بیماردل به طمع [خام‌] افتد و به نیکی [و سنجیدگی‌] سخن‌گویید (32) و در خانه‌هایتان قرار و آرام گیرید و همانند زینت‌نمایی روزگار جاهلیت پیشین زینت‌نمایی نکنید و نماز را برپا دارید و زکات را بپردازید و از خداوند و پیامبر او اطاعت کنید، همانا خداوند می‌خواهد که از شما اهل بیت هر پلیدی [احتمالی / شک و شبهه‌] را بزداید و شمارا چنانکه باید و شاید پاکیزه بدارد (33) و هر آنچه از آیات الهی و حکمت که در خانه‌های شما خوانده می‌شود، در یاد گیرید، خداوند باریک‌بین آگاه است‌ (34).

تفسیر بحر العلوم سمرقندی حنفی:

ای زنان پیامبر اگر از گناه دوری کنید پس نرم سخن نگویید (نرم سخن گفتن یعنی ضد خشونت)؛ و درشت سخن گفتن را پیشه کنید که در صورت نرم سخن گفتن، آن کس که در قلب وی بیماری دارد به طمع خواهد افتاد.

وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ: یعنی اینکه در خانه‌های خود قرار یابید و آرام گیرید و بیرون نروید.

وَلَا تَبَرَّجْنَ: زینت وآرایش همانند آرایش جاهلیت نداشته باشید.

و تفسیر دیگر آن بیرون رفتن از خانه است؛ یعنی ای زنان پیامبر ﷺ از خانه بیرون نروید.

در مورد بیرون آمدن جاهلی آمده است که در زمان حضرت نوح (ع) زنان زشت رو بوده و مردان نیک صورت بوده‌اند و زنان برای جلب مردان برای خود از خانه‌ها بیرون می رفتند.

وَأَقِمْنَ الصَّلَاةَ: نماز برپادارید.

وَآتِينَ الزَّكاةَ: زکات دهید اگر مالی دارید.

وَأَطِعْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ: از الله ﷻ و رسولش ﷺ در اوامرشان اطاعت کنید.

وَاذْكُرْنَ مَا يُتْلى: آنچه در خانه‌های بیت نبوت از آیات الله ﷻ ذکر می‌شود بیان کنید.

پس در این آیه زنان پیامبر ﷺ را از چند مسئله نهی کرده است:

1. نرم سخن گفتن و اینکه صدا را برای جلب مخاطب نرم نکنند.
2. از تبرج جاهلی و آن این است:

الف: زینت جاهلی نداشته باشند؛ یعنی همانند زنان امروز که خود را همانند غربیان غیر مسلمان آرایش می‌کنند نباشند.

ب: از خانه بیرون نروند و این بیرون نیامدن مطلق است.

ج: همانند زنان جاهلیت و زنان زمان حضرت نوح (ع) برای عرضه ی خود به مردان بیرون نشوند.

و چند نکته را امر کرده است تا رستگار شوند و اوامر این آیه به ترتیب زیر است:

1. نماز بخوانند.
2. زکات اموال را بدهند.
3. آنچه از وحی در خانه‌ی پیامبر ﷺ نازل شده است برای دیگران بیان کنند.

حال جمع بندی این چند آیه و نهی و امر آن:

زن نباید نرم سخن گوید؛ پس کسیکه خود را یک زن دیندار معرفی می‌کند ولی طوری صحبت می‌کند تا خود را با نرم زبانی بین مردم جا بدهد، خلاف این آیه انجام داده است و اگر بگوید که وی پیرو زنان پیامبر ﷺ است، کذب محض است زیرا زنان پیامبر ﷺ برای جلب مردم نرم سخن نگفته‌اند.

زن نباید بیرون برود و برای خود معرکه گیری کند پس اگر کسی با ادعای دیندار بودن به کشوری بیگانه برود و معلوم نباشد چه خوانده است و زنان را دور خود جمع کند، هیچگاه مورد تأیید شرع نیست و اگر ادعا کند از زنان پیامبر ﷺ پیروی می‌کند و آنان را الگو می‌داند، بیراه گفته است و در دین جایی ندارد.

و آنآن‌که به بهانه ی درس دین خواندن و به اسم دین در یکجا جمع می‌شوند و بعد آن زن ادعا می‌کند که خواب پیامبر ﷺ را دیده و به دختری که برای درس خواندن نزد وی آمده می‌گوید که تو هدیه رسول خدا ﷺ برای خدمت به من هستی و چه عبادتی بالاتر از اینکه خدمتگذار من باشی، پس این زن و دختر بدانند که تبرج جاهلی کرده‌اند. (فایل صوتی موجود است)

توضیح اینکه در زمانه حاضر زنانی پیدا شده‌اند که ادعای دینداری می‌کنند و می‌گویند که درس دین خوانده‌اند و در مساجد برای زنان سخنرانی کرده و سخنرانی های خود را در رسانه های مجازی پخش می‌کنند و یکی از زنان در یکی از سخنرانی های خود که فایل صوتی آن موجود می‌باشد می‌گوید که رسول‌الله ﷺ را در خواب دیده و به دختری اشاره کرده و گفته که «تو هدیه رسول‌الله ﷺ به من هستی و چه عبادتی بالاتر از اینکه خدمتگذار من باشی». اینان بدون توجیه شرعی زنان را در یک جا جمع می‌کنند و با خواب که هیچ دلیل شرعی محسوب نمی‌شود حکم صادر می‌کنند و زنان را از راه قرآن و سنت رسول‌الله ﷺ دور کرده و به فساد کشانده اند و این را باید یادآور شویم که این گروه‌ها با تشکیل جلسات و ایجاد مراسمات و سخنرانی های دینی به دنبال مال و ناموس مردم می‌باشند و ما باید مواظب مال و ناموس خود در برابر این افراد باشیم.

و در این آیات به زنان پیامبر امر شده است که آیات قرآن را بیان کنند و اول از بیرون رفتن و نرم سخن گفتن نهی کرده است پس اگر کسی از زنان بخواهد آیات را بیان کند نباید نرمش در سخن داشته باشد و نباید بیرون رود و نباید جمع کند.

اگر غیر این بگوید وی ادعا کرده است که قرآن ضد و نقیض سخن گفته است؛ زیرا در قرآن از بیرون رفتن نهی کرده و به بیان آیات امر کرده است؛ پس این دو شرط باید رعایت شود.

قرطبی در تفسیر خود گوید:

 (فَلا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ) این جمله نهی است از اینکه در سخن خود نرمی نشان دهند و بر طریقی نباشد که شنونده علاقه ای نشان دهد همچنان که زنان عرب وقتی با مردان سخن می‌گفتند صدای خود را پایین آورده و نرمی می‌کردند.

پس زن وقتی اجانب را و همچنین محرم مصاهر (خویشاوند سببی، داماد) را خطاب قرار می‌دهد، صدایش را نازک نکند و درشت سخن گوید و صدایش را بالا نبرد؛ زیرا زن مأمور به آهسته سخن گفتن است.

الله تعالی به زنان پیامبر ﷺ به خاطر شرف آنان امر کرد که در خانه‌ها بمانند.

آیه هرچند در حق زنان پیامبر ﷺ است ولی از نظر معنوی خطاب به زنان مسلمان می‌باشد و این گفته‌ی ما ثابت است، چرا که شریعت در موردِ بودنِ زنان در خانه سختگیر است و آنان را از خروج بدون ضرورت باز داشته است.

و «تبرج جاهلی» تمامی جهات ذکر شده را شامل می‌شود و زن بدون ضرورت خارج نشود.

[1]- الأحزاب: 32 - 34