تعریف مشروعات و غیر مشروعات:

مشروع عمل یا عبادتی که در شریعت انجام دادن آن درست است و غیرمشروع یعنی آنچه که انجام دادن آن درست نیست.

مشروعات:

1) فرض: آنچه از عمل كه انجام آن با دليل قطعي ثابت شده است. حکم آن: انجام آن ثواب دارد و ترک آن عذاب دارد و منکر آن (کسی که آن را بر خود فرض نداند) کافر می‏شود.

2) واجب: وجوب عمل به آن با شبهه ثابت شده است و حكم آن در عمل مانند فرض است ولی در اعتقاد چنین نیست.

حکم واجب: انجام آن ثواب دارد و ترک آن موجب عذاب است ولی منکر آن کافر نمی‏گردد.

3) سنّت (مؤكده- سنَةُ الهدي): آنچه از عمل كه رسول‏الله ﷺ بر آن مداومت كرده است با ترك آن احياناً. (يعني تقريباً هميشه آن را انجام مي داده و در بعضي از اوقات آن را ترك كرده است) و حكم آن: ثواب است با انجام دادن آن و انجام ندادن آن فعل، عتاب دارد (مؤاخذه شدن به اينكه چرا انجام نداده اي).

4) مستحب (سنّت زائده- نفل- تطوع): آنچه که پيامبر ﷺ بعضی مواقع آن را انجام می‏داده و بعضی مواقع آن را ترک می‏کرده است. حكم آن: ثواب با انجام دادن و عدم عذاب با انجام ندادن آن.

5) مباح: آنچه از عمل كه انجام و ترك آن يكي باشد و حكم آن اینکه انجام دادن یا ترک کردن آن ثواب یا گناهی ندارد.

غیر مشروعات:

1) حرام (منهي – منهي عنه): آنچه از عمل كه نهي از آن با دليل قطعي ثابت شده است. حكم آن: اگر براي رضاي الله ﷻ آن كار را انجام ندهد و ترك كند، ثواب دارد و انجام آن عذاب دارد و كسي كه آن را حلال بداند (عمل به آن را جائز بداند) مسلمان نيست و كافر است.

2) مكروه: آنچه از عمل كه بر آن نهي وارد شده ولي دليل حرمت (حرام بودن) آن قطعي نيست. نزد امام محمد حرامي است كه بخاطر نبودن دليل، به آن حرام گفته نشده است. و نزد امام اعظم و امام ابویوسف به حرام نزديك است.

البته مكروه را به دو گروه تقسيم مي كنند: 1) مكروه تحريمي که حكمش، حكم حرام است. 2) مكروه تنزيهي كه خلاف اوّلي و ترك مستحب را گويند كه حكم آن تقريباً با مباح يكي است.